Sözcü’den Mehtap Özcan Ertürk’ün haberine nazaran piyasa faizi ile Merkez Bankası (TCMB) siyaset faizi ortasındaki bağ büsbütün koptu. Merkez Bankası Para Siyaseti Şurası (PPK) “deprem sonrası gerekli toparlanmayı desteklemek için kâfi olduğu” gerekçesiyle siyaset faizini 50 baz puan indirimle yüzde 8.50 düzeyine çekti. Lakin faiz indirimleri piyasaya genişlemeci bir tesirden çok piyasa faizlerinin yükselmesine yol açan ve finansman gereksinimini kilitleyen bir tesir yaratıyor.
Mevduat faizleri yüzde 30’u aştı
Merkez Bankası, ağustos ve eylül ayında 100’er baz puan, ekim ve kasım ayında ise 150’şer baz puanlık indirime gitmişti. Böylelikle son 4 ayda 500 puanlık indirim yapıldı. TCMB, aralık ve ocak aylarında siyaset faizini sabit tutmuştu. Böylelikle ağustostan bu yana 7 ayda 550 baz puanlık faiz indirimi yapıldı. Lakin bu süreçte düzenleyici kurumlar tarafından piyasa faizlerini etkileyici bir dizi regülasyona imza atıldı. Bu düzenlemeler sonucunda bankaların mevduat rekabeti kızışırken, ticari kredi faizlerinde sert düşüşe karşın, bu defa de bankalar kredi vermeyi kesti. Sonuçta siyaset faizi yüzde 8.5’e çekilirken, mevduat faizleri yüzde 30’u aştı, ticari kredi faizleri ise ortalama yüzde 14.49 düzeylerine geldi. Muhtaçlık kredilerinde ise ortalama faiz yüzde 30.37’ye yükseldi.
Geçmişte ticari kredi faizlerinin altında kalan mevduat faizleri, Merkez Bankası’nın adımlarıyla, ticari kredi faizlerinin 12 puan üzerine çıktı. Faiz indirimleriyle enflasyonda tarihi yükselişe neden olan TCMB, uyguladığı makroihtiyati önlemlerle birlikte kredi ve mevduat faizleri ortasındaki makası da değiştirdi. Böylelikle, bankacılık dalında faizlerde daha evvel görülmemiş bir tablo ortaya çıktı.
Ticari krediler durma noktasına geldi
Politika faizi indirimlerine karşın yaz aylarında yüzde 50’ye ulaşan ticari kredi faizlerine TCMB’den müdahale gelmişti. 20 Ağustos 2022 tarihli düzenleme ile bankaların, TL ticari kredilerinde yüzde 30’u aşan faiz uygulaması da zorlaştırıldı. TCMB’nin haftalık faiz istatistiklerine nazaran ticari kredilerde uygulanan ortalama faiz yüzde 14.49’a geriledi ancak ticari krediler durma noktasına geldi.
Dövizden dönüşlerde KKM faizi yüzde 18’lere kadar çıktı
Merkez Bankası’nın haftalık faiz istatistiklerine nazaran siyaset faizinde indirimlerin yine başladığı Ağustos 2022’de 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizleri ortalama yüzde 19.53 düzeyindeydi. Bankalar ortası rekabet artıkça TL mevduat faizleri de yükseldi. Son bilgilere nazaran 17 Şubat prestijiyle 3 ay vadeli TL mevduatta ortalama faiz yüzde 26.64’e çıktı. Bunda da bilhassa Merkez Bankası’nın TL mevduat oranında bankaların ulaşması gereken gayesi 2023 ile birlikte yüzde 60’a çıkarması ve döviz dönüşü kur muhafazalı TL mevduatta faiz üst hududunu kaldırması tesirli oldu. Dövizden dönüşlerde KKM faizi yüzde 18’lere kadar çıktı.
Kaynak: Dünya
