Jülide Y. GÜRDAMAR
Son periyotta, yapay zekâ, teknoloji, dijital dönüşüm hepimizin lisanında. Şirketler kendilerini dijital dönüşüme hazırlarken, bireyler de teknoloji konusunda her geçen gün kendilerini geliştirmeye çalışıyor. Yapay zekâ ise hem heyecan verici hem de korkutuyor. KONDA’nın yaptığı araştırmaya nazaran, çalışanlar da teknolojiye çekimser davranıyor.
Genç Yönetici ve İş İnsanları Derneği (GYİAD) ve KONDA Araştırma işbirliğiyle ‘Dijitalleşen Dünyada Aranan Nitelikli Eleman Fırsatı’ probleminin derinlemesine tahlil eden rapora nazaran, teknolojinin çalışma hayatına ve insan ömrüne tesirinin olumlu yansıyacağı düşünülse de her 5 bireyden 1’i dijitalleşme sebebiyle gelecekte işsiz kalabileceğini düşünüyor.
Dijitalleşen dünyada orta eleman sorununun incelendiği rapor, dijitalleşmeyle olan ilişkinin teknoloji kaynaklı işsizlik kavramı üzerinden ele alındı. Rapor, toplumun bu hususta oldukça korkulu olduğunu ortaya koyuyor. Toplumun yüzde 35’i almış olduğu eğitimin yaptığı işte gelecekte yetersiz kalacağını, her 4 bireyden 1’i teknolojik gelişmeler münasebetiyle okulda aldığı eğitimin geçersiz olacağını düşünüyor.
Her 5 bireyden 1’i teknolojinin gelişmesiyle mesleğinin büsbütün ortadan kalkacağını düşünüyor. GYİAD İstihdam Çalışma Kümesi önderliğinde yapılan çalışmada başta üretim dalı olmak üzere kronik hale geldiği varsayılan aranan nitelikli eleman sorununu ortaya çıkaran sebepler, mesleki eğitim ve teknoloji kaynaklı işsizlik algısı üzerine datalar araştırıldı. Araştırma için, mesleki öğrenciler, çalışanlar ve işverenler ile derinlemesine görüşmeler yapıldı.
İşsiz üniversite mezunları nitelikli orta eleman olabilir
“Ara eleman sorunu, genç işsizliğin bağlamlarından biridir” varsayımına varılan raporda, Türkiye’de mesleksel eğitimde ve ortaöğrenim seviyesinde mesleksel eğitimden yükseköğrenime geçişte meselelerin mevcut olduğu belirtiliyor. Daha düzgün hayat standardı beklentisiyle gençler beyaz yakalı olarak tanımlanan mesleklere yöneliyor. Raporda, teklif olarak, mesleksel eğitimle kısa vadede kapanmayacak nitelikli aranan eleman muhtaçlığının mevcut arz ziyadesiyle karşılanması, ülkedeki işsiz üniversite mezunlarının aranan nitelikli eleman istihdamına yöneltecek planlamaların kurgulanması gösteriliyor.
Ustalık gerektiren meslekler hayatımızda olmayacak
“Sizce yakın gelecekte hangi meslekler hayatımızda olmayacak? Sorusu sorulduğunda gelen karşılıklar; marangoz, bakırcılık, kuaförlük üzere ustalık gerektiren işler, personellik, bankacılık, öğretmenlik, çiftçilik/hayvancılık ve terzilik öteki geliyor.
Peki anketler ne tıp meslekler var olmaya devam edecek? Sorusuna ise katılanların yüzde 17’si doktor, diş doktoru, veterine, yüzde 11’i öğretmen, akademisyon eğitimci gibi meslekler takip ediyor. Çocuğunun istediği, memnun olduğu mesleği seçmesini isteyenlerin oranı da yüzde 23 olarak tespit ediliyor. Toplumun yüzde 58’i ise çocuğunun gelecekte beyaz yakalı olmasını istiyor.
Gençler hayalimdeki iş demiyor, paraya bakıyor
“İş konusunda sizin için en değerli 2 öge hangileridir” sorusu sorulduğunda 10 şahıstan 7’isi gelir ve yarar seçeneğini tercih ediyor. Öğrencilerin beklentileri genel olarak ‘düzenli ve istikrarlı bir iş ortamı olurken, işverenlere nazaran gençler iş beğenmiyor.
İşverenler çalışanların, fiziksel işe ve uzun mesai saatlerine evvelki jenerasyonlarda görülmediği kadar olumsuz yaklaştıklarını düşünüyorlar. Yeni kuşağın, toplumsal medya ve trendlerden etkilendiğini söz ediyorlar. Patronlar, “Hayalimdeki iş diye bakılmıyor, uygun para veriyor diye bakıyorlar” diyorlar. Gelecekte beyaz yakalı ve mavi yakalı çalışanlarının yaşam standartlarının eşitleneceği ve beyaz-mavi yaka ayrımının manasını kaybetmeye başlayacağı öngörülüyor.
Türkiye’de ebeveynlerin kız ve erkek çocuklarını yaz tatilini değerlendirmek için gönderebilecekleri eğitim kurs ve programlarında eğilim farklılıkları bulunuyor. 2018 yılında kızını yaz tatilinde kuran kursuna göndermek isteyen ailelerin oranı yüzde 30 iken bu ora yüzde 20’lere kadar düşmüş. Erkek çocukların oranı ise yüzde 24’ten yüzde 15’lere kadar gerilemiş. Yaz tatilinde oğlunu çıraklık ve mesleksel eğitim kurslarına göndermeyi tercih edenlerin oranı 6 yıl içinde 2 katına ulaşarak yüzde 18’e çıkmış.
“Sektörle eşgüdümlü yapılar kuracağız”
GYİAD Başkanı Mustafa Özer, “Ara elemanların çalışma hayatından beklentilerini derinlemesine tahlil ederek teknoloji kaynaklı potansiyel işsizlik problemine tahlil tekliflerini ortaya çıkarma gayeli çalışmamızda kesimle eşgüdümlü yapılar kurmayı planlıyoruz” dedi.
KONDA Araştırma Başkanı Aydın Erdem ise “Araştırmamızda öncelikle işgücünde yer alan ve almayan bireylerin mesleksel eğitim alıp almadıklarını ve kendi alanlarında çalışıp çalışmadıklarını inceledik. Bu bize orta eleman sıkıntısını dolaylı olarak somutlaştırma imkânı tanıdı. Orta eleman probleminin tahlili için ‘meslekî eğitime sahip olan ancak işgücünde bulunmayan bölümlerin potansiyel işgücü olarak değerlendirilmeleri’ üzere mikro siyaset tekliflerinden birini de böylece tespit ettik” halinde konuştu.
Kaynak: Dünya
